Biến đổi khí hậu và nông nghiệp là những quá trình có mối liên hệ với nhau, cả hai đều diễn ra trên phạm vi toàn cầu. Biến đổi khí hậu ảnh hưởng đến nông nghiệp theo nhiều cách, bao gồm thông qua thay đổi nhiệt độ trung bình, lượng mưa và khí hậu cực đoan (ví dụ: sóng nhiệt), thay đổi sâu bệnh và dịch bệnh, thay đổi nồng độ carbon dioxide (CO2) trong khí quyển và ozone (O3) trên mặt đất, thay đổi dinh dưỡng chất lượng của một số loại thực phẩm và thay đổi mực nước biển. Biến đổi khí hậu đã ảnh hưởng đến nông nghiệp, với những tác động phân bố không đồng đều trên toàn thế giới. Biến đổi khí hậu trong tương lai có thể sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất cây trồng ở các nước có vĩ độ thấp, trong khi các tác động ở các vĩ độ phía bắc có thể là tích cực hoặc tiêu cực. Biến đổi khí hậu có thể sẽ làm gia tăng nguy cơ mất an ninh lương thực đối với một số nhóm dễ bị tổn thương, chẳng hạn như người nghèo. Ví dụ: Nam Mỹ có thể mất 1 - 21% diện tích đất canh tác, Châu Phi 1 - 18%, Châu Âu 11 - 17% và Ấn Độ 20 - 40%.
Mô hình phần trăm (%) thay đổi sản xuất nông nghiệp do biến đổi khí hậu, 2080
Biến đổi khí hậu đang có tác động đáng kể đến nông nghiệp trên toàn thế giới và đang đặt ra mối đe dọa nghiêm trọng đối với an ninh lương thực toàn cầu. Nhiệt độ tăng, mô hình thời tiết thay đổi và các hiện tượng thời tiết khắc nghiệt như hạn hán và lũ lụt đều ảnh hưởng đến năng suất và sự ổn định của hệ thống nông nghiệp.
Một số tác động tiềm ẩn của biến đổi khí hậu đối với nông nghiệp bao gồm:
- Giảm năng suất cây trồng và sản lượng lương thực thấp hơn
- Thay đổi chất lượng cây trồng và giá trị dinh dưỡng
- Tăng nguy cơ sâu bệnh hại
- Giảm khả năng cung cấp và chất lượng nước tưới tiêu
- Những thay đổi trong sử dụng đất và tập quán canh tác
- Những tác động này đặc biệt đáng lo ngại ở những khu vực đang phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực và nguồn lực hạn chế.
Biến đổi khí hậu sẽ làm giảm sản xuất nông nghiệp ở nhiều quốc gia và khu vực nghèo
Tốc độ gia tăng của biến đổi khí hậu, kết hợp với tăng trưởng dân số và thu nhập toàn cầu, đe dọa an ninh lương thực ở mọi nơi. Nông nghiệp rất dễ bị tổn thương trước biến đổi khí hậu. Nhiệt độ cao hơn cuối cùng làm giảm năng suất của các loại cây trồng mong muốn trong khi gia tăng sự phát triển của cỏ dại và sâu bệnh. Việc quản lý dịch hại trở nên kém hiệu quả hơn, có nghĩa là cần phải sử dụng tỷ lệ thuốc trừ sâu cao hơn để đạt được mức độ kiểm soát tương tự. Sóng nhiệt có thể gây ra tình trạng căng thẳng nhiệt cực độ ở cây trồng, có thể hạn chế năng suất nếu chúng xảy ra trong những thời điểm nhất định trong vòng đời của cây (thụ phấn, đậu quả hoặc đậu trái). Ngoài ra, sóng nhiệt có thể dẫn đến cây bị héo (do tốc độ thoát hơi nước cao) có thể làm giảm năng suất nếu không được tưới tiêu. Mưa lớn thường dẫn đến lũ lụt cũng có thể gây bất lợi cho cây trồng và cấu trúc đất. Hầu hết các loại cây không thể tồn tại trong điều kiện ngập úng kéo dài vì rễ cần thở. Các tác động tổng thể của biến đổi khí hậu đối với nông nghiệp dự kiến sẽ là tiêu cực, đe dọa an ninh lương thực toàn cầu.
Hậu quả của việc nhiệt độ thế giới tăng 1°C
Một số quốc gia ở Châu Phi đã phải đối mặt với điều kiện bán khô hạn khiến nông nghiệp gặp nhiều thách thức và biến đổi khí hậu có thể sẽ làm giảm thời gian của mùa trồng trọt cũng như buộc các vùng nông nghiệp bị ảnh hưởng lớn phải ngừng sản xuất. Mức giảm năng suất dự kiến ở một số quốc gia có thể lên tới 50% vào năm 2020 và doanh thu từ cây trồng có thể giảm tới 90% vào năm 2100, trong đó nông dân quy mô nhỏ bị ảnh hưởng nhiều nhất.
Hậu quả của việc thế giới tăng 1 độ C
*Ghi chú:
- More humid than before: Ẩm hơn trước
- Drier than before: Khô hơn trước
- Sharp fill in grain yields: Sản lượng ngũ cốc tăng mạnh
- Failure on anchovy fisheries: Thất bại nghề cá cơm
- Short wet winters, long dry summers: Mùa đông ẩm ngắn, mùa hè khô dài
- Increase in farming: Gia tăng trong canh tác
- Poor rice crop: Trồng trọt cây lúa ít lại
- Rising sea level: Mực nước biển tăng
- Melting of ice caps leads to heavy pack ice: Sự tan chảy băng
Nông nghiệp trong một thế giới ấm hơn
Những thay đổi về khí hậu cũng có thể ảnh hưởng đến nguồn nước và nhu cầu nước cho nông nghiệp. Nếu nhiệt độ tăng và các trận mưa thất thường hơn do sự nóng lên toàn cầu, thì có thể nhu cầu tưới tiêu sẽ tăng lên trong tương lai. Dự đoán những thay đổi này, các nhà nhân giống cây trồng hiện đang nghiên cứu để phát triển các giống cây trồng mới được coi là có khả năng chịu hạn và thích nghi hơn với các mức nhiệt độ và độ ẩm khác nhau.
Ảnh hưởng của sự nóng lên toàn cầu đối với nông nghiệp
Nông nghiệp góp phần vào biến đổi khí hậu bằng cách phát thải khí nhà kính (GHG) do con người tạo ra và bằng cách chuyển đổi đất phi nông nghiệp (ví dụ: rừng) thành đất nông nghiệp. Nông nghiệp, lâm nghiệp và thay đổi sử dụng đất đóng góp khoảng 20 đến 25% lượng khí thải hàng năm trên toàn cầu trong năm 2010.
Sản xuất lương thực ở những khu vực dễ bị tổn thương có thể vẫn khả thi, nhưng hiện tại cần đầu tư vào những đổi mới nông nghiệp phù hợp, bởi vì một số cách hiệu quả nhất để đối phó với biến đổi khí hậu, như giống cây trồng và giống vật nuôi có khả năng phục hồi cao hơn, có thể mất tới 20 năm để phát triển. Những nỗ lực của chúng ta nhằm giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, dù khẩn cấp đến đâu, sẽ có rất ít tác dụng trong 50 năm tới. Những thay đổi trong giai đoạn này đã bắt đầu từ việc phát thải khí nhà kính trong quá khứ.
Hạn chế phát thải khí nhà kính sẽ chỉ ảnh hưởng đến biến đổi khí hậu trong dài hạn (ngoài 50 năm). Vì vậy, chúng ta phải học cách thích nghi với những thay đổi của khí hậu sẽ xảy ra trong 50 năm tới.
Tuy nhiên, cũng có một số bước mà các cá nhân và cộng đồng có thể thực hiện để thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu đối với nông nghiệp và thúc đẩy sản xuất lương thực bền vững.
Một số bước thiết thực để thúc đẩy nông nghiệp bền vững và thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu bao gồm:
- Hỗ trợ nông dân và công nhân nông nghiệp thích ứng với sự thay đổi của thời tiết và tập quán canh tác,
- Thúc đẩy thực hành nông nghiệp bền vững và tái tạo, chẳng hạn như làm đất bảo tồn và trồng cây che phủ,
- Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển các loại cây trồng và phương pháp canh tác thích ứng với biến đổi khí hậu,
- Khuyến khích sử dụng các nguồn năng lượng tái tạo trong nông nghiệp như năng lượng mặt trời, năng lượng gió,
- Vận động chính sách thúc đẩy nông nghiệp bền vững và giảm phát thải khí nhà kính.
Bằng cách thực hiện các bước để thúc đẩy nông nghiệp bền vững và thích ứng với các tác động của biến đổi khí hậu, chúng ta có thể giúp đảm bảo rằng chúng ta có nguồn cung cấp lương thực ổn định và an toàn cho các thế hệ mai sau.
Nguồn: Sưu tầm & Biên dịch
